Ας ξεκινήσουμε με λίγη θεωρία. Βασικές πηγές ενέργειας κατά την διάρκεια του τρεξίματος είναι το γλυκογόνο που βρίσκεται αποθηκευμένο στους μύες και το συκώτι, τα λίπη και σε ακραίες περιπτώσεις η πρωτεΐνη στους μύες που είναι όμως εξαιρετικά δύσκολο να διασπαστεί. Σε γενικές γραμμές στον μυϊκό ιστό βρίσκονται αποθηκευμένα 400-450 γραμμάρια γλυκογόνου, και άλλα περίπου 100-120 γραμμάρια βρίσκονται στο συκώτι.  Οι ποσότητες αυτές μπορεί να αυξηθούν λίγο με σωστή διατροφή και προπόνηση, αλλά περίπου αυτές είναι οι τιμές για τον μέσο αθλητή. Σε πόση ενέργεια αντιστοιχεί αυτή η ποσότητα; Περίπου 2.000 Kcal, που αντιστοιχούν σε περίπου 2 ώρες τρεξίματος σε έντονο ρυθμό, στα όρια του αναερόβιου κατωφλίου.

Ποιοι όμως παράγοντες καθορίζουν τα ποσοστά υδατανθράκων και λίπους στην παροχή ενέργειας; Σίγουρα παίζει ρόλο η ένταση της προσπάθειας, ο τύπος, πόσο προπονημένος είναι ο αθλητής και η ατομική φυσιολογία του καθενός από εμάς. Όπως πάντως είχε επισημάνει ο Γιάννης Δαγκόγλου σε ένα εξαιρετικά σημαντικό άρθρο του στο Advendure: “ Όσο πιο χαμηλό είναι το ποσοστό του αποθηκευμένου λίπους που χρησιμοποιείται στο ενεργειακό ισοζύγιο της αγωνιστικής προσπάθειας, τόσο πιο υψηλή θα είναι η ταχύτητα που μπορούμε να διατηρήσουμε στον αγώνα. ”. Δεν θα μπούμε σε λεπτομέρειες σε αυτήν τη σπουδαία παρατήρηση, μιας και ο αναγνώστης μπορεί να διαβάσει την ανάλυση στο σχετικό άρθρο. Απλά, ας κρατήσουμε στο μυαλό μας το ότι πρέπει να αυξήσουμε το ποσοστό ενέργειας που παίρνουμε από την λήψη υδατανθράκων κατά την διάρκεια του αγώνα (gel, ενεργειακά ποτά κτλ.) σε σχέση με την ενέργεια από το λίπος ώστε να αυξήσουμε σε σημαντικό ποσοστό την απόδοση μας.

Κατά την διάρκεια της συντριπτικής πλειοψηφίας των αγώνων ορεινού τρεξίματος ο αθλητής κινείται αερόβια – η ενέργεια παράγεται με την παρουσία οξυγόνου - μιας και αν εισέλθει στην αναερόβια περιοχή θα αυξηθεί σύντομα η παραγωγή και συγκέντρωση γαλακτικού οξέος και η προσπάθεια θα γίνει άμεσα απίστευτα δύσκολη. Στην αερόβια περιοχή, όσο αυξάνει η ένταση τόσο αυξάνει ενεργειακά και η χρήση γλυκογόνου (υδατανθράκων) αφού οι μύες μας πρέπει να παράγουν ενέργεια πιο γρήγορα. Αν δεν έχουμε εξωτερική λήψη υδατανθράκων, κάποια στιγμή οι αποθήκες γλυκογόνου θα εξαντληθούν και μάλιστα δεν θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και λίπος μιας και δεν μπορεί να μεταβολιστεί χωρίς την παρουσία υδατανθράκων. Σε αυτή την ακραία συνθήκη, το σώμα μας θα προσπαθήσει να μεταβολίσει μυϊκή πρωτεΐνη, ώστε να παράγει ενέργεια αλλά και να μην πέσουμε σε υπογλυκαιμία, κατάσταση όμως που θα έχει ως επακόλουθο την δραματική πτώση της απόδοσης μας.


Είναι λοιπόν προφανές ότι η λήψη ενέργειας σε τακτά διαστήματα κατά την διάρκεια των αγώνων, αλλά και στα long-runs είναι απαραίτητη και μάλιστα το ισοζύγιο υδατανθράκων/λιπών μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην απόδοση του αθλητή. Πόσα όμως γραμμάρια υδατανθράκων μπορεί να απορροφήσει το σώμα μας κάθε ώρα; Κάνουμε καλό αν παίρνουμε όσο περισσότερους υδατάνθρακες μπορούμε; Όπως όλα τα πράγματα στην ζωή, και εδώ δεν σημαίνει ότι το περισσότερο είναι και το καλύτερο! Το σώμα μας μπορεί να απορροφήσει περίπου 30-60 γραμμάρια ανά ώρα και χρειάζεται περίπου μισή ώρα ώστε οι υδατάνθρακες που καταναλώσαμε να μπουν στην ροή του αίματος.  Μεγαλύτερη ποσότητα δεν μπορεί να απορροφηθεί και θα οδηγήσει σε στομαχικά προβλήματα. Ο σωστός χρονισμός λέει λοιπόν ότι πολύ πριν νιώσουμε ενεργειακά “άδειοι”  πρέπει να πάρουμε υδατάνθρακες και μάλιστα με συγκεκριμένο ρυθμό λήψης, ταυτόχρονα με περίπου 250 ml νερό ώστε να γίνει σωστή απορρόφηση και να αποφύγουμε στομαχικά και εντερικά προβλήματα.


Οι συνήθεις πηγές υδατανθράκων κατά την διάρκεια της αγωνιστικής προσπάθειας είναι τα ενεργειακά ποτά και τα gels. Η Nutrixxion καλύπτει αυτές τις κατηγορίες με προϊόντα, τα οποία δοκιμάσαμε και μάλιστα σε συνθήκες πολύωρου ultra-trail αγώνα με μεγάλες μεταβολές στις εξωτερικές συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας, δεδομένα που παίζουν και αυτά ρόλο στην απορρόφηση των ενεργειακών συμπληρωμάτων.


Τόσο το Endurance Drink όσο και τα Ενεργειακά gel της Nutrixxion (με ή χωρίς καφείνη) παρουσιάζουν κάποια καινοτομικά χαρακτηριστικά που τα ξεχωρίζουν από τον συναγωνισμό. Το πρώτο είναι ότι εκτός από την κλασσική Μαλτοδεξτρίνη και την Γλυκόζη, περιέχουν και ένα ποσοστό 10% Ισουμαλτόζης, η οποία παράγεται από ζαχαρότευτλα και διασπάται αργά σε σχέση με τους συνήθεις υδατάνθρακες. Αυτό σημαίνει πιο ομαλό peak συγκέντρωσης και μεγαλύτερη διάρκεια υποστήριξης της προσπάθειας. Το δεύτερο είναι η παρουσία αμινοξέων BCAA, και τα οποία ως διασπασμένη πρωτεΐνη χρησιμοποιούνται απευθείας από τους μύες. Επίσης επιδρούν στα επίπεδα της Σεροτονίνης, η οποία παίζει ρόλο στην καθυστέρηση της κούρασης. Αυτά που περιέχουν και καφεΐνη είναι ιδιαίτερα χρήσιμα για αγώνες ultra-trail που περιλαμβάνουν και ολόκληρες βραδιές αγωνιστικής προσπάθειας, ενώ όλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και από αθλητές με δυσανεξία στην γλυκόζη. Η παρουσία αλυσίδων βιταμινών, και ιδιαίτερα της αλυσίδας Β (Β1, Β2, Β6,Β12) είναι ιδιαίτερα σημαντική για το νευρικό μας σύστημα, το οποίο είναι αυτό που κουράζεται ιδιαίτερα μετά από ώρες μονότονης κίνησης όπως το τρέξιμο.

Πίνακας Συστατικών Energy gels

Περισσότερες λεπτομέρειες στο http://www.malamidis.gr/shop/energy-gels-no-caffein

Αυτό που παρατηρήσαμε στα gels είναι ότι είναι λίγο πιο ρευστά από τα περισσότερα της αγοράς και έχουν καταπληκτική γεύση (ιδιαίτερα η μπανάνα και η βανίλια-φράουλα) ενώ δεν αφήνουν την μεταλλική επίγευση που έχουμε δει σε άλλα gels του εμπορίου. Η συσκευασία τους είναι ιδανική για αποθήκευση τους κατά την διάρκεια του αγώνα. Το μοτίβο χρήσης τους στο The North Face® Lavaredo Ultra Trail ήταν ένα gel κάθε περίπου 45 min – 1 ώρα και δούλεψε αποδοτικά καλύπτοντας μας ενεργειακά, σε συνδυασμό με αυτά που πρόσφεραν οι διοργανωτές στους σταθμούς. Προσωπικά μάλιστα θεωρώ σημαντικό ότι ενώ ακόμη και πριν από τον αγώνα είχα προβλήματα με το στομάχι μου (ίσως το νερό αλλά και το άγχος από ένα ατυχές γεγονός λίγο πριν την εκκίνηση που παραλίγο να με κάνει να μην ξεκινήσω καν τον αγώνα, έπαιξαν ρόλο) τελικά εφάρμοσα το πρωτόκολλο λήψης που είχαμε σχεδιάσει χωρίς προβλήματα ως τον τερματισμό. Καλό θα ήταν ο αθλητής να χρησιμοποιεί gels διαφόρων γεύσεων, μιας και όλοι όσοι τρέχουμε μεγάλους αγώνες γνωρίζουμε ότι από ένα σημείο και πέρα παίζει σημαντικό ρόλο και η γεύση και το πόσο θα την δέχεται το πεπτικό μας σύστημα. Τα gels της Nutrixxion προσφέρουν αυτή την ποικιλία.


Το ενεργειακό ποτό της εταιρείας (Endurance) εκτός των παραπάνω διαθέτει και μερικά πρόσθετα σημαντικά χαρακτηριστικά. Το μείγμα υδατανθράκων είναι εμπλουτισμένο και με 27% Δεξτρόζη, περιέχει σημαντικές ποσότητες Ηλεκτρολυτών (Νάτριο, Κάλιο, Μαγνήσιο) ενώ είναι ενισχυμένο και με L-Καρνιτίνη που  - θεωρητικά τουλάχιστον – βοηθά στην καύση λίπους για ενέργεια. Δοκιμάσαμε την γεύση πορτοκάλι και την βρήκαμε εξαιρετική. Είναι όμως πολύ δύσκολο να καταφέρει ο αθλητής να χρησιμοποιήσει αυτήν τη λύση σε αγώνα ultra-trail σε βουνό, μιας και δεν είναι εύκολο να κουβαλήσει τις δόσεις σε σκόνη που απαιτούνται και να φτιάξει το μείγμα, ιδιαίτερα στην κατάσταση που θα βρίσκεται μετά από ώρες τρεξίματος και επειδή η αναλογία θέλει μεγάλη προσοχή. Τα πράγματα όμως αλλάζουν ριζικά αν έχει ομάδα support που θα τον συναντήσει σε συγκεκριμένα σημεία, ή σε αγώνες όπως το Σπάρταθλον όπου η ομάδα υποστήριξης μπορεί να τον συναντά σε πολλά σημεία. Ποια η διαφορά; Μα το ότι μπορεί να του έχει έτοιμα τα μπουκάλια με το ενεργειακό ποτό, οπότε και να μειωθεί σημαντικά ο χρόνος στάσης σε σταθμούς αλλά και να φτιάχνεται σωστά το διάλυμα.

Πίνακας Συστατικών Endurance Drink

Περισσότερες λεπτομέρειες στο http://www.malamidis.gr/shop/nutrixxion-endurance-700

Τέλος, σε περίπτωση που αποφασίσουμε να χρησιμοποιήσουμε ενεργειακό ποτό, θα προτείναμε μια μεικτή χρήση, που για τον καθένα είναι διαφορετική και πρέπει να έχει δοκιμαστεί πολύ σε προπονήσεις. Σε εμένα δουλεύει η τροφοδοσία με 2 ώρες ενεργειακού ποτού και 1 ώρα με χρήση gels. Γενικά, θέλει πειραματισμό η αναλογία και επηρεάζεται και από τις εξωτερικές συνθήκες αλλά αν ο αθλητής βρει μια αναλογία που του δουλεύει σωστά μπορεί να έχει μεγάλο κέρδος στον αγώνα.


Όσον αφορά τις ενεργειακές μπάρες, το σημαντικότερο, εκτός από την γεύση τους που είναι πάντα ένα υποκειμενικό ζήτημα, είναι η υφή τους. Οι Nutrixxion energy bars έχουν μία ευχάριστη υφή και το σημαντικότερο ... μασιούνται εύκολα σε σχέση με άλλες αντίστοιχες που κυκλοφορούν στην αγορά. Δεν επηρεάζονται ιδιαίτερα από τις χαμηλές θερμοκρασίες αν και το ιδανικό είναι 5-10 λεπτά πριν φάμε μία μπάρα (ισχύει και για τα τζελ το ίδιο), καλό είναι να τις τοποθετούμε κάπου κοντά στο σώμα μας έτσι ώστε να ζεσταθούν και να μασηθούν πιο εύκολα. Στο ελληνικό καλοκαίρι βέβαια τέτοιο πρόβλημα δεν υπάρχει αλλά στις χαμηλές θερμοκρασίες στην νύχτα του The North Face®  Lavaredo Ultra Trail αυτό το tip βοηθούσε. Πολύ σημαντικό ότι ακόμη και σε υψηλές θερμοκρασίες δεν θα κολλήσουν στην συσκευασία που θα ανοίξετε, συσκευασία που ανοίγει εύκολα ακόμη και με παγωμένα δάκτυλα.

Πίνακας Συστατικών Energy Bars

Περισσότερες λεπτομέρειες στο http://www.malamidis.gr/shop/energy-bar-nutrixxion

Πολύ σημαντική είναι φυσικά η αποκατάσταση μετά τον αγώνα ή μια δύσκολη προπόνηση, και η άμεση αναπλήρωση των αποθηκών γλυκογόνου που άδειασαν κατά την προσπάθεια. Εδώ παίζει βασικό ρόλο η ταχύτητα αναπλήρωσης, η οποία πρέπει να γίνει το βέλτιστο μέσα σε μισή ώρα και το αργότερο σε ένα δίωρο από την λήξη της προσπάθειας. Μάλιστα όσο πιο γρήγορα γεμίζουμε τις αποθήκες γλυκογόνου, τόσο πιο καλά μαθαίνουμε στον οργανισμό μας να αποθηκεύει ενέργεια σε αυτή τη μορφή. Καλό είναι να καταναλώνουμε υδατάνθρακες υψηλού γλυκαιμικού δείκτη που έχουν πιο γρήγορη απορρόφηση. Η τροφή που θα καταναλώσουμε για αποκατάσταση πρέπει οπωσδήποτε να περιλαμβάνει και πρωτεΐνες και λίπη, αφού βοηθούν την σωστή απορρόφηση των υδατανθράκων.

Το Nutrixxion Recovery βασίζεται στο ενεργειακό ποτό Endurance ως συστατικά, αλλά περιέχει και Πεπτίδια. Τα Πεπτίδια είναι πολύ μικρά τμήματα των πρωτεϊνών, με μέγεθος 1 nm. Οι πρωτεΐνες αποτελούνται από αμινοξέα, που συνδέονται μεταξύ τους και  σχηματίζουν αλυσίδες διαφορετικού μήκους: μακρές, που αποτελούνται  από δεκάδες αμινοξέα και κοντές, που έχουν από 2 έως 20 αμινοξέα. Αυτά είναι τα πεπτίδια και τα πλεονεκτήματα τους είναι ότι δεν απαιτείται χρόνος και ενέργεια για τον διαχωρισμό τους. Μπορούν να εισέλθουν άμεσα στην κυκλοφορία του αίματος και να παρέχουν στους μυς τα απαραίτητα αμινοξέα, καθώς και την αποκατάσταση αμέσως μετά την κατανάλωση. Όπως είπαμε, η ταχύτητα αποκατάστασης παίζει σημαντικό ρόλο και τα Πεπτίδια βοηθούν σε αυτή την κατεύθυνση. Το recovery περιέχει φυσικά συνδυασμό υδατανθράκων παρόμοιο με το endurance, βιταμίνες, και ηλεκτρολύτες.

Πίνακας Συσττατικών Nutrixxion Recovery

Περισσότερες λεπτομέρειες στο http://www.malamidis.gr/shop/nutrixxion-energy-food-beverages/nutrixxion-recovery

Χρησιμοποιήσαμε το Nutrixxion Recovery για αποκατάσταση, και η γνώμη μας είναι ότι αποτελεί μια ουσιαστική βοήθεια ώστε να δώσουμε στο σώμα μας τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται μετά από δύσκολα τρεξίματα και αγώνες. Η γεύση του (επιλέξαμε πορτοκάλι) δεν μπορούμε να πούμε ότι ήταν τόσο καλή όσο του endurance (ίσως η προσθήκη των πρωτεϊνών να παίζει ρόλο σε αυτό ενώ διαλύεται λίγο πιο δύσκολα, γεγονός που το έχουμε δει σε αρκετά ροφήματα αποκατάστασης), αλλά είχε πολύ καλή απορρόφηση και δεν δημιούργησε κανένα στομαχικό πρόβλημα. Η χώνευση του ήταν χωρίς κανένα πρόβλημα, και μάλιστα μετά από αγωνιστική προσπάθεια σαν του Ursa-Trail και ακόμη περισσότερο του The North Face® Lavaredo Ultra Trail, όπου το στομάχι και γενικότερα το πεπτικό σύστημα και η γεύση μας δεν ήταν και στα καλύτερα σημεία της μετά τον αγώνα.


Η γκάμα των ενεργειακών προϊόντων της Nutrixxion καλύπτει όλο το φάσμα της προσπάθειας του αθλητή, και όλους τους τρόπους που μπορεί να επιλέξει κάποιος να χρησιμοποιεί σε αγώνες και προπονήσεις. Περιέχουν κάποια συστατικά που είναι καινοτομικά όσο αφορά την υποστήριξη των αγώνων, των προπονήσεων και της αποκατάστασης ενώ η γεύση – ιδιαίτερα των gels, της ενεργειακής μπάρας και του endurance – αλλά και η υφή τους είναι εξαιρετικά καλές. Επίσημος εισαγωγέας και διανομέας στην Ελλάδα είναι η Nutrixxion Hellas, ενώ το κόστος τους μπορείτε να το δείτε στο web-site της εταιρείας.

Δημήτρης Τρουπής