[Advendure]: Ποια ήταν η πρώτη σου εντύπωση όταν περπάτησες ή έτρεξες στα μονοπάτια της Καλιφόρνιας, όπως στο Mammoth Lakes και το Lake Tahoe; Τι σε μάγεψε περισσότερο στη φύση εκεί;

[Jo Manta]: Μετά τον αγώνα μου στο Κολοράντο, πίστευα ότι είχα δει τα πιο εντυπωσιακά τοπία σε υψόμετρο. Όμως, όταν ο Έλληνας φίλος μας, Ντιν Καρνάζης, με παρότρυνε να συνεχίσω τις προπονήσεις μου σε υψόμετρο στην Καλιφόρνια, και συγκεκριμένα στο Mammoth Lakes, στην οροσειρά της Sierra Nevada, ένα συναίσθημα κυριάρχησε. H ευγνωμοσύνη για την ευκαιρία να αντικρίσω αυτή την άγρια, επιβλητική ομορφιά. Ένα μέρος που μοιάζει σαν να το έχει φιλήσει ο Θεός. Τοπίο γεμάτο λίμνες, ρυάκια και μονοπάτια, σε πλήρη αρμονία με την άγρια μεγαλοπρέπεια της Sierra Nevada.

[Dean Karnazes]: Την πρώτη φορά που ήρθα σε αυτή την περιοχή ήμουν 8 ετών. Θυμάμαι πόσο εντυπωσιακά υψώνονταν οι επιβλητικές κορυφές, σαν να έφταναν μέχρι τον ουρανό. Θυμάμαι επίσης πόσο γρήγορα έμενα χωρίς ανάσα λόγω του υψομέτρου και της έλλειψης οξυγόνου. Δεν μπορούσα να καταλάβω τι μου συνέβαινε.

[Advendure]: Θα ήταν ενδιαφέρουσα μια σύγκριση του να τρέχεις στα μονοπάτια της Αμερικής σε σύγκριση με αυτά της Ελλάδας. Ποιες διαφορές σου έκαναν μεγαλύτερη εντύπωση και τι σου φάνηκε οικείο ή γνώριμο;

[Jo Manta]: Η αλήθεια είναι ότι το τρέξιμο στη φύση και στα μονοπάτια είναι απλά τρέξιμο και δεν έχει ουσιαστικές διαφορές. Όπου κι αν βρίσκεσαι στη φύση, είσαι ένας ευλογημένος άνθρωπος. Όμως, σίγουρα υπάρχουν διαφορετικές πινελιές στον περιβάλλοντα χώρο, και μία αισθητή διαφορά είναι ότι τα βουνά είναι γεμάτα καθαρά μονοπάτια, με ανθρώπους που σέβονται τη φύση. Παντού υπάρχουν μικρές πινακίδες που σε κατευθύνουν και ορίζουν τη χιλιομετρική απόσταση, ώστε να ξέρεις κάθε φορά πού βρίσκεσαι και τι απόσταση έχεις να διανύσεις. Φυσικά, και στην Ελλάδα, το γεγονός ότι μπορείς να βρίσκεσαι σ’ ένα βουνό και να παρατηρείς τη θάλασσα από ψηλά αποτελεί μία εικόνα εμβληματική. Νιώθεις ότι βρίσκεσαι ένα βήμα από τον παράδεισο!

[Dean Karnazes]: Το δίκτυο μονοπατιών στις ΗΠΑ είναι καλά σηματοδοτημένο και πολύ καλά συντηρημένο. Η κουλτούρα για δραστηριότητες στη φύση είναι πολύ πιο ανεπτυγμένη. Παρ’ όλα αυτά, το τοπίο είναι εντυπωσιακά παρόμοιο. Θα μπορούσα να σου δέσω τα μάτια και να σε πάω κάπου στα βουνά της Sierra Nevada στην Καλιφόρνια, να σου αφαιρέσω το μαντήλι, και θα νόμιζες ότι βρίσκεσαι στην Ελλάδα. Είναι πραγματικά αξιοσημείωτο πόσο παρόμοια είναι τα τοπία στην Καλιφόρνια και στην Ελλάδα.

[Advendure]: Από άποψη συντήρησης και οργάνωσης των μονοπατιών, τι διαφορές υπάρχουν (που σίγουρα υπάρχουν και μάλιστα μεγάλες) μεταξύ των περιοχών που βρέθηκες και της Ελλάδας;

[Jo Manta]: Τα τελευταία χρόνια παρατηρώ τη διάνοιξη καινούριων μονοπατιών, κάτι το οποίο είναι πολύ ελπιδοφόρο για τη χώρα μας. Όμως, σε αρκετά μεγάλο ποσοστό, τα μονοπάτια χρήζουν συντήρησης και, δυστυχώς, καθαρισμού από τα σκουπίδια που συναντάμε στις πεζοπορίες μας. Στην Αμερική, σπάνια θα βρεις μονοπάτι που να μην είναι συντηρημένο και καθαρό, κάτι που – καλώς ή κακώς – αντικατοπτρίζει μια κουλτούρα των ανθρώπων εκεί, η οποία με χαροποιεί ιδιαίτερα. Σεβασμός.

[Dean Karnazes]: Το California Conservation Corps είναι ένας οργανισμός αφιερωμένος στη συντήρηση, βελτίωση και αποκατάσταση του εκτενούς δικτύου μονοπατιών σε όλη την Καλιφόρνια. Έχει καλό χρηματοδοτικό υπόβαθρο και ισχυρή υποστήριξη από τα μέλη της κοινότητας. Υπάρχουν επίσης τα California State Parks, η Sierra Club και πολλοί άλλοι οργανισμοί που επικεντρώνονται στην προστασία της άγριας φύσης της Καλιφόρνια. Επιπλέον, σε αγώνες όπως το Western States Endurance Run, απαιτούνται υποχρεωτικά 8 ώρες συντήρησης μονοπατιών από κάθε δρομέα.

Η Ελλάδα, όμως, κάνει πρόοδο. Οργανισμοί όπως η Ecogenia υιοθετούν τις βέλτιστες πρακτικές από την Καλιφόρνια και τις φέρνουν στην Ελλάδα. Οι Έλληνες δρομείς μονοπατιών είναι παθιασμένοι, και ελπίζω ότι στο μέλλον θα υπάρξει σημαντική βελτίωση.

[Advendure]: Πώς θα περιέγραφες την κουλτούρα του trail running στις ΗΠΑ σε σχέση με την Ελλάδα; Ποιες διαφορές και ποιες ομοιότητες υπάρχουν στον τρόπο που οι δρομείς ζουν το άθλημα;

[Jo Manta]: Αυτή η ερώτηση έχει μια απάντηση η οποία δεν είναι και τόσο ευχάριστη για τη χώρα μας. Το έχω ξαναπεί: η κουλτούρα των Αμερικανών όσον αφορά το τρέξιμο, την πεζοπορία ή οποιαδήποτε δραστηριότητα στη φύση – και όχι μόνο – είναι υποστηρικτική. Με έχει συγκινήσει βαθύτατα το γεγονός πόσο σε ενθαρρύνουν οι υπόλοιποι δρομείς να τα καταφέρεις, είτε είσαι μπροστά, είτε στη μέση, είτε πίσω, να φτάσεις και να αγγίξεις το στόχο σου. Είναι συγκινητικό να βλέπεις μεγάλες μορφές του αθλήματος να σε υποστηρίζουν και να σου μιλάνε, ενώ εδώ όλοι ξέρουμε ότι υπάρχουν περιπτώσεις αθλητών που δε γυρνάνε καν να σε κοιτάξουν.

Δε μου αρέσει που το αναφέρω, αλλά αυτή είναι η αλήθεια, και ποτέ δε μου άρεσε να κρύβομαι ή να λέω αυτά που οι περισσότεροι θέλουν να ακούσουν. Θα ήθελα πολύ από εκείνους που έχουν πραγματικά κάνει αξιοθαύμαστα πράγματα στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό να βοηθήσουν τους νέους και τους παλιούς, μέσα από συμβουλές, ώστε το άθλημά μας να πάει ακόμα πιο μπροστά. Όταν έχεις τη σκυτάλη, οφείλεις να τη δώσεις στον επόμενο. Το να την κρατήσεις για σένα δεν θα οδηγήσει σε καμία νίκη για την ομάδα σου ή για τη χώρα σου. Όπως επίσης, η κριτική που ασκούμε είναι ευεργετική μόνο όταν αφορά τον ίδιο μας τον εαυτό.

[Dean Karnazes]: Υπάρχουν πολλές ομοιότητες, αλλά θα έλεγα ότι οι trail runners στις ΗΠΑ τείνουν να είναι λίγο πιο φιλικοί. Άγνωστοι συχνά χαμογελούν και λένε “γεια” όταν περνούν. Το τρέξιμο στα μονοπάτια είναι τρόπος ζωής στην Καλιφόρνια, και υπάρχει ολόκληρη κουλτούρα γύρω από τα μονοπάτια. Ωστόσο, τα πράγματα αρχίζουν να κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση και σε ορισμένες περιοχές της Ελλάδας.

[Advendure]: Ποιες διαδρομές, στιγμές, εικόνες ή συναισθήματα ξεχώρισαν ως οι αγαπημένες σου από τα τρεξίματά σου εκεί;

[Jo Manta]: Οι αγαπημένες μου διαδρομές φυσικά είναι αυτές που άγγιζαν τις βουνοκορφές πάνω από τα 4.000 μ., τις γνωστές “14άρες”! Στιγμές που με συγκλόνισαν ήταν όταν έβλεπα οικογένειες με παιδάκια στα καρεκλάκια να ακολουθούν τις περιπέτειες των γονέων τους. Το να δίνεις στο παιδί σου τέτοιες εικόνες δεν μπορεί να με αφήσει αδιάφορη! Τα συναισθήματά μου κάθε φορά που έβγαινα από την πόρτα του σπιτιού μου ήταν ανυπομονησία, χαρά και αγάπη γι’ αυτό που θα αντικρίσω. Ήξερα ότι κάθε φορά θα είναι κάτι διαφορετικό, ακόμα και αν έτρεχα στο ίδιο σημείο με χθες.

[Dean Karnazes]: Έχοντας ζήσει στην Καλιφόρνια σχεδόν όλη μου τη ζωή, έχω ένα θησαυρό γεμάτο αναμνήσεις. Μία από τις αγαπημένες μου διαδρομές είναι από την Κοιλάδα Yosemite μέχρι την κορυφή του Half Dome. Στο τελευταίο τμήμα χρειάζεται να ανεβείς σε μια απότομη γρανιτένια πλαγιά χρησιμοποιώντας σκοινιά. Όμως η πανοραμική θέα από την κορυφή είναι εξαιρετική.

[Advendure]: Τι θα ήθελες να φέρεις πίσω από αυτήν την εμπειρία στα δικά σου τρεξίματα και στην καθημερινότητά σου στην Ελλάδα; Μια τέτοια εμπειρία, σε ένα καινούργιο και συναρπαστικό τόπο μπορεί να αλλάξει πολλά μέσα μας!

[Jo Manta]: Φέρνω μαζί μου τη θετικότητα, την αισιοδοξία και όλες αυτές τις εικόνες χαραγμένες μέσα μου, ώστε κάθε φορά που κλείνω τα μάτια μου να βρίσκομαι εκεί. Με τον τρόπο μου θα ήθελα να μεταλαμπαδεύσω ακόμα περισσότερο την υποστηρικτική κουλτούρα μεταξύ των δρομέων, χωρίς εγωισμούς, και, κυρίως, την έμπνευση σε εμάς τις γυναίκες, που είμαστε ακόμη λίγες στον χώρο, να πιστέψουμε στις δυνατότητές μας, στο πείσμα μας αλλά και στη δύναμή μας. Καλός ο ανταγωνισμός, αλλά είμαι υπέρμαχος του συναγωνισμού και της αρωγής χωρίς περιορισμούς!

[Dean Karnazes]: Το να ζω στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια με έκανε να εκτιμήσω περισσότερο την Αμερική. Και το να ζω στην Αμερική με έκανε να εκτιμήσω περισσότερο την Ελλάδα. Η κάθε χώρα έχει τη δική της ιδιαίτερη ομορφιά, και είναι ευλογία να τις έχεις ζήσει και τις δύο.

Κλείνοντας, θα ήθελα να πω ότι Η Jo κι εγώ σκεφτόμαστε να διοργανώσουμε ένα προπονητικό camp για Έλληνες στη λίμνη Mammoth το επόμενο καλοκαίρι. Θέλουμε πολύ να μοιραστούμε αυτό το υπέροχο μέρος με περισσότερους Έλληνες, ώστε να ζήσουν τη μαγεία του από πρώτο χέρι. Ελπίζω να σκεφτείτε να συμμετάσχετε!

Ευχαριστούμε θερμά την Jo και τον Dean για τη συζήτηση μας και ανυπομονούμε να τους ξανασυναντήσουμε σύντομα, σε ένα εντυπωσιακό και μοναδικό μονοπάτι, στο οποίο το γαλάζιο του Αιγαίου συναντά την αγριάδα και την καταπληκτική θέα της καλντέρας της Σαντορίνης, στο πλαίσιο του Santorini Experience 2025!

Δημήτρης Τρουπής