[Advendure]: Βανέσα, έχεις “πάρει τα βουνά” κυριολεκτικά τα τελυταία χρόνια, με αποκορύφωμα την ολοκλήρωση του project “7 Summits” στις αρχές της χρονιάς της οποίας φτάνουμε στο τέλος της. Βλέπουμε όμως ότι έχεις πλέον και ένα νέο ρόλο, που έχει ως αντικείμενο και αυτό την φύση, ως Πρέσβειρα του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για το κλίμα. Πώς προέκυψε αυτό, τι περιλαμβάνει και που στοχεύει;

[Βανέσα Αρχοντίδου]: Για εμένα το project της ανάβασης στις υψηλότερες κορυφές των ηπείρων του κόσμου (7Summits) ήρθε ως μετεξέλιξη της αγάπης μου για την πεζοπορία και την ορειβασία, προέκυψε δηλαδή μετά από 10 χρόνια πεζοπορίας στην ελληνική φύση και αναβάσεων στα βουνά της χώρας μας και της Ευρώπης.

Μου αρέσει να είμαι στο βουνό και να περνάω χρόνο εκεί, γι αυτό και στις αποστολές (expeditions) που οι ορειβάτες περνάμε μέρες (ακόμα και μήνες) στη φύση, αισθάνομαι ότι βρίσκομαι στο στοιχείο μου. Δεν ανεβαίνω απλά μια κορυφή. Απολαμβάνω και παρατηρώ.

Στο πλαίσιο των αποστολών, βρέθηκα (και συνεχίζω να βρίσκομαι) σε μοναδικά μέρη του κόσμου, που οι συνθήκες και το περιβάλλον διαφέρουν αλλά υπάρχει και ένα κοινό: λόγω τις κλιματικής αλλαγής το μέλλον αυτών των περιοχών και των οικοσυστημάτων διακυβεύεται. Έχοντας δει λοιπόν με τα μάτια μου αυτές τις αλλαγές ανέλαβα το ρόλο της Πρέσβειρας του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για το κλίμα, γιατί πιστεύω ότι πρέπει να προστατεύουμε όσους και όσα αγαπάμε. Οι πρεσβευτές/ειρες του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για το Κλίμα έχουν ως στόχο να ευαισθητοποιήσουν τις κοινότητες τους σε όλη την Ευρώπη για το θέμα της Κλιματικής Αλλαγής και να συμβάλλουν στην ομαλή και δίκαιη μετάβαση στη νέα πραγματικότητα. Η ευαισθητοποίηση είναι αμιγώς θέμα επικοινωνίας και εκπαίδευσης και προσωπικά ως επικοινωνιολόγος  (γιατί αυτό έχω σπουδάσει) και marketer, στο πλαίσιο του θεσμικού μου ρόλου, έχω αναλάβει την υλοποίηση δράσεων που προβάλλουν το θέμα της κλιματικής κρίσης και την ανάγκη για άμεση αντιμετώπιση του.

[Advendure]: Έχεις ήδη οργανώσει δράσεις μαζί με άλλους ορειβάτες σε Ευρωπαϊκό επίπεδο που στοχεύουν σε μείωση της αρνητικής επέμβασης στη φύση από δραστηριότητες που σχετίζονται με αποστολές. Τι περιλαμβάνουν αυτές οι δράσεις και πως οργανώνονται; πως μπορεί κάποιος να συνεισφέρει;

[Βανέσα Αρχοντίδου]: Υπάρχουν διάφορες δράσεις που γίνονται σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Για παράδειγμα στην Ανταρκτική, διοργανώσαμε μια συζήτηση με συμμετέχοντες ορειβάτες από την Ελβετία, την Πολωνία, τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, χρησιμοποιώντας το εργαλείο των Peer Parliaments. Ήταν μια συμβολική δράση δεδομένου ότι η Ανταρκτική επηρεάζει το κλίμα ολόκληρου του πλανήτη και είναι ένα από τα μέρη που πλήττονται δυσανάλογα περισσότερο από την κλιματική αλλαγή. Τα Peer Parliaments  τη δεδομένη στιγμή, αποτέλεσαν ένα «κανάλι» για να μπορούν οι άνθρωποι να μοιράζονται τις απόψεις τους απευθείας - όπως χαριτολογώντας έλεγε και η καμπάνια - «από το τραπέζι της κουζίνας, στις Βρυξέλλες», να βοηθούν στην αντιμετώπιση των μεγάλων προκλήσεων που αντιμετωπίζει η κοινωνία μας, στη λήψη αποφάσεων που είναι τολμηρές και δίκαιες και στην ανάπτυξη λύσεων από κοινού. Συζητήσεις που στο τέλος τους, οδηγούσαν σε ένα report το οποίο στέλναμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή προκειμένου να συμπεριληφθούν οι απόψεις, οι προτάσεις και οι προτεινόμενες λύσεις των απλών ανθρώπων στη δημιουργία των Ευρωπαϊκών προτάσεων και των νόμων που σχετίζονται με την Κλιματική Κρίση.

Τα Peer Parliaments ήταν μία από τις δράσεις. Όσον αφορά τις αποστολές ωστόσο, το σημαντικότερο μέλημα όλων των ορειβατών θα πρέπει να είναι η λογική του “leave no trace”, δηλαδή να μην αφήνουμε τίποτα πίσω μας, όταν φεύγουμε από το βουνό σε επίπεδο υλικών και σκουπιδιών. Και αυτό δε αποτελεί ξεχωριστή δράση αλλά είναι ένα σκεπτικό το οποίο θα πρέπει να έχουμε όλοι και με αυτό τον τρόπο να συνεισφέρουμε.

[Advendure]: Τι αλλάζει για οργανισμούς και μικρές κοινότητες ανθρώπων με το “Ευρωπαϊκό σύμφωνο για το κλίμα”; Ιδιαίτερα στη χώρα μας που συχνά περιμένουμε τα πάντα από κάποιο “από μηχανής Θεό” τι κίνητρα δίνει σε προσωπικό επίπεδο;

[Βανέσα Αρχοντίδου]: Με την παρουσίασή του από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Σύμφωνο για το Κλίμα αποτελεί μέρος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και βοηθά την ΕΕ να επιτύχει τον στόχο της να είναι η πρώτη ουδέτερη για το κλίμα ήπειρος στον κόσμο έως το 2050. Η Πράσινη Συμφωνία στοχεύει να καταστήσει την οικονομία της ΕΕ βιώσιμη μετατρέποντας τις κλιματικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις σε ευκαιρίες και καθιστώντας τη μετάβαση δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς.

Συνδυάζοντας την προσέγγιση σε επίπεδο πολιτικής της Πράσινης Συμφωνίας και την υποστήριξη του Συμφώνου για το Κλίμα για ατομική δράση, όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης και οι άνθρωποι μπορούν να συνεργαστούν για τον περιορισμό των επιπτώσεών της ανθρώπινης δραστηριότητας στο κλίμα. Με απλά λόγια πρέπει και σε ατομικό επίπεδο να αναλάβουμε τις ευθύνες μας και να αλλάξουμε τις συνηθειες μας προκειμένου να ζήσουμε σε αρμονία με τη φύση. Δεν υπάρχει «από μηχανής Θεός» υπάρχει το «συν Αθηνά και χείρα κίνει». Πρέπει όλοι να συμβάλλουμε όχι γιατί μια νομοθεσία θα μας δώσει κίνητρο αλλά γιατί εδώ που φτάσαμε δεν έχουμε άλλη επιλογή.

[Advendure]: Πιστεύεις ότι σαν άνθρωποι του outdoor - είτε ορειβάτες και πεζοπόροι, είτε αθλητές ορεινού τρεξίματος – θα έπρεπε να είμαστε περισσότερο ενεργοί στην προστασία της φύσης, με όποιο τρόπο μπορεί βέβαια ο καθένας; Πως θα μπορούσαμε άμεσα – σε καθημερινό επίπεδο - να συνεισφέρουμε όλοι μας στην αποφυγή της άσχημης τροπής που έχει πάρει ο πλανήτης με τα σημάδια της κλιματικής αλλαγής να είναι πολύ ορατά πλέον και στην χώρα μας;

[Βανέσα Αρχοντίδου]: Για τους ανθρώπους του outdoor, η φύση είναι στην ουσία το σπίτι μας, ο ζωτικός μας χώρος. Αν θέλουμε να συνεχίσουμε αυτό που κάνουμε πρέπει οπωσδήποτε να είμαστε ενεργοί στην προστασία του περιβάλλοντος. Στις δραστηριότητες μας, στις αποστολές, στους αγώνες, το σημαντικότερο μέλημα όλων των ανθρώπων του outdoor θα πρέπει να είναι η λογική του leave no trace, δηλαδή να μην αφήνουμε τίποτα πίσω μας όταν φεύγουμε από το βουνό, από τη φύση σε επίπεδο υλικών και σκουπιδιών. Και αυτό είναι ένα σκεπτικό που μπορούμε όλοι σε καθημερινό επίπεδο να εφαρμόσουμε σε συνδυασμό με τη λογική του zero waste αλλά και της υιοθέτησης ενός τρόπου ζωής σε αρμονία με τη φύση, όσον αφορά την διατροφή και τις μετακινήσεις μας.

[Advendure]: Μέσα στις πολλές σου δραστηριότητες και συνεργασίες, είναι και ο ρόλος σου σαν Ambassador της The North Face. Τι περιλαμβάνει η συνεργασία σας σαν ενέργειες και τι θα δούμε στο μέλλον από εσάς; Πως μπορεί πιστεύεις μια εταιρία που παράγει εξοπλισμό για outdoor να μειώσει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της;

[Βανέσα Αρχοντίδου]: Είμαι πολύ περήφανη που η North Face με στηρίζει όλα αυτά τα χρόνια, από τις πρώτες αποστολές γιατί σε αυτή την πορεία που κάναμε μαζί υπήρξε μια εξέλιξη, ένα ταξίδι και η δημιουργία μιας υπόσχεσης από την πλευρά της εταιρείας που με έκανε να δεθώ ακόμα πιο πολύ με τη μάρκα. Η North Face υπόσχεται ότι δεν θα σταματήσει ποτέ να αναζητά τον τρόπο για το πώς να αφήσουμε το basecamp μας σε καλύτερη κατάσταση από ό, τι το βρήκαμε, για την επόμενη γενιά εξερευνητών. Έχει στόχο όλα τα ρούχα έως το 2025 και όλα τα υποδήματα και ο εξοπλισμός έως το 2030 να είναι από ανακυκλώσιμα υλικά. H συνεργασία με μια εταιρεία με την οποία μπορείς να μοιράζεσαι τις ίδιες αξίες είναι ευλογία. Επιφυλάσσομαι ως προς τις κοινές ενέργειες γιατί υπάρχει μεγάλο εύρος δράσης κυρίως σε τοπικό επίπεδο και μόλις οριστικοποιηθούν θα τις ανακοινώσουμε.

[Advendure]: To “A Woman Can Be” μπήκε ήδη στην τρίτη χρονιά του και μεγαλώνει, επεκτείνοντας τους ορίζοντες του, όπως είδαμε πρόσφατα και στον Μαραθώνιο της Αθήνας. Δώσε μας κάποιες πληροφορίες για τις δράσεις σας και την ομάδα που το στελεχώνει; Πως θα ήθελες να εξελιχτεί στο μέλλον;

[Βανέσα Αρχοντίδου]: Το ΑWomanCanBe ξεκίνησε σα δράση γυναικών που έβαλαν στόχο την ανάβαση στα 7Summits, αλλά από το 2020 και μετά έγινε κάτι πολύ σπουδαίο. Μετεξελίχθηκε σε έναν οργανισμό γυναικείας ενδυνάμωσης μέσα από πρωτοβουλίες βιώσιμης ανάπτυξης όπως το Women for Nature αλλά και άλλες δράσεις που σχετίζονται με τον outdoor αθλητισμό και τη συμπερίληψη. Όλες οι δράσεις ξεκινούν από γυναίκες αλλά δεν αφορούν μόνο γυναίκες. Απλά βάζουν τις γυναίκες στη θέση του οργανωτή, του φορέα της αλλαγής όπως λέμε.

Υπάρχει ένας πυρήνας ιδρυτικών μελών που συντονίζουμε τις δράσεις, αλλά μέλη πλέον υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα προτείνοντας και συντονίζοντας ενέργειες που δημιουργούν δυναμικά πρότυπα και συμβάλλουν στην αλλαγή των στερεοτύπων και αντιλήψεων για τους ρόλους των γυναικών, που βοηθούν στη συμπερίληψη ΑμεΑ, στην περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση και πολλά άλλα. Οι δράσεις που αφορούν το ευρύ κοινό ανακοινώνονται στα social media του οργανισμού @awomancanbe στο Instagram και το FB και είναι ανοιχτές για συμμετοχή σε όποια/ον ενδιαφέρεται.

[Advendure]: Διάβασα μια δήλωση σου που τη βρίσκω πολύ ενδιαφέρουσα, ότι “πιστεύεις ακράδαντα ότι υπάρχει μια διασύνδεση μεταξύ της ενδυνάμωσης των γυναικών και της προστασίας της φύσης”.  Πως το εννοείς σε πρακτικό επίπεδο;

[Βανέσα Αρχοντίδου]: Δε θα μιλήσω για τον οικοφεμινισμό γιατί αυτή είναι μια κοινωνικοπολιτική θεώρηση. Θα φέρω το προσωπικό μου παράδειγμα. Η ενασχοληση μου με την ορειβασία και τη φύση αποτέλεσαν το μέσο για να ανακαλύψω τις δυνάμεις και τις αδυναμίες μου, να αποκτήσω αυτοπεποίθηση και αυτάρκεια, να ενισχυθεί το αίσθημα αυτοσεβασμού και σεβασμού για το περιβάλλον. Αυτό το παράδειγμά δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό. Η επαφή με τη φύση, με τα outdoor αθλήματα είναι αποδεδειγμένα μέσο ενδυνάμωσης για τις γυναίκες, όλων των ηλικιών, είτε εργαζονται είτε όχι, από όποια χώρα…ή χώρο και αν προέρχονται. Η φύση, η σχέση μας με αυτήν και η προστασία της είναι το κοινό στοιχείο όλων μας. Με αυτό το πρίσμα ξεκίνησε να λειτουργεί και ο οργανισμός AWomanCanBe.org που οργανώνει πρωτοβουλίες είτε ΓΙΑ ΤΗ φύση, είτε ΣΤΗ φύση και προσκαλεί γυναίκες να συμμετέχουν και να συμβάλλουν. Women For Nature, Women For Climate…πρακτικά αν το δει κανείς το να συμμετέχουν γυναίκες σε μια αποστολή ευαισθητοποίησης για το κλίμα ή να εργάζονται για την υλοποίηση της ή να συμβάλλουν στην περιβαλλοντική εκπαίδευση αποτελεί ένα σκοπό που τις καθιστά αρωγούς στην προστασία της φύσης. Ακόμα και οι απλές πεζοπορίες που οργανώνονται (στο πλαίσιο των γυναικών ΣΤΗ φυση) που φέρνουν σε επαφή γυναίκες από διαφορετικά περιβάλλοντα είναι στην ουσία ένας τρόπος αλληλεπίδρασης και ένα μέσο να έρθουν κάποιες γυναίκες, που δεν έχουν αυτές τις προσλαμβάνουσες, σε επαφή με το φυσικό περιβάλλον.

[Advendure]: Ορειβάτισσα, άνθρωπος του outdoor, αλλά και μητέρα δυο παιδιών. Πιστεύεις ότι η μητρότητα αλλάζει το μέγεθος του ρίσκου που παίρνεις στις δραστηριότητες σου στα βουνά; Σε κάνει πιο συντηρητική σε σχέση με στόχους που περνάνε από το μυαλό σου;

[Βανέσα Αρχοντίδου]: Όχι δε νομίζω ότι η μητρότητα με κάνει πιο συντηρητική. Σίγουρα όμως με κάνει πιο προσεκτική. Τις περισσότερες φορές δεν είναι οι στόχοι επικίνδυνοι, είναι η επιπολαιότητα ή ο ενθουσιασμός όταν βρισκόμαστε στο βουνό, που μπορεί να μας παρασύρει στην ανάληψη μεγάλου ρίσκου. Όταν ακολουθείς το πρόγραμμα για το οποίο έχεις προετοιμαστεί, όταν έχεις κάνει σωστή και μελετημένη οργάνωση μιας δραστηριότητας ή αποστολής και όταν δεν αμφισβητείς τις συμβουλές των ειδικών (μετεωρολόγων, οδηγών βουνού, πιο έμπειρων ορειβατών) το ρίσκο είναι περιορισμένο και αφορά μόνο απρόβλεπτες συνθήκες, που θα μπορούσαν να συμβούν σε οποιοδήποτε μέρος.

[Advendure]: H πανδημία ήταν ένα κομβικό σημείο όσο αφορά σχεδόν το σύνολο των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Παρόλα αυτά, είδαμε να αυξάνει σημαντικά ο αριθμός των ανθρώπων που αναζητούν διέξοδο στη φύση με πεζοπορίες και άλλες outdoor δραστηριότητες. Σαν άνθρωπος που οργανώνει και συμμετέχει σε τέτοιες δράσεις βλέπεις να παραμένει αυτό ή επέστρεψε στα προ πανδημίας επίπεδα;

[Βανέσα Αρχοντίδου]: Λόγω και της ενασχόλησης μου με την UP&OUT.gr που οργανώνει κυρίως εταιρικές outdoor δραστηριότητες, βλέπω ότι μετά την πανδημία οι ενέργειες αυτές έχουν μεγαλύτερη απήχηση. Προ πανδημίας αν μια εταιρεία πρότεινε στα στελέχη της μια outdoor δραστηριότητα οι συμμετοχές ήταν πολύ λιγότερες σε σχέση με σήμερα, που οι περισσότεροι σε ατομικό επίπεδο έχουν βιώσει την ευεργετική επίδραση μιας μέρας ή έστω και μιας ώρας στη φύση. Νομίζω ότι αυτό το βίωμα και η αντίληψη θα παραμείνει και θα συντελεί στην ανάπτυξη των συλλογικών outdoor δραστηριοτήτων. Αλλά πλέον, όταν υπάρχουν και άλλες εναλλακτικές διαθέσιμες δεν θα ξαναδούμε πια το φαινόμενο των μεμονωμένων ατόμων/οικογενειών στη φύση, στα ίδια μεγέθη με αυτά που είχαμε δει στην πανδημία.

[Advendure]: Συζήτηση με ορειβάτισσα που να μην περιλαμβάνει μελοντικά όνειρα και στόχους δεν μπορεί να γίνει! Λοιπόν Βανέσα; Τι έχεις στην άκρη του μυαλού σου για το μέλλον;

[Βανέσα Αρχοντίδου]: Εννοείται ότι το βουνό είναι η προτεραιότητα μου και οι ορειβατικές αποστολές επίσης. Βεβαια υπάρχει μια δυσκολία που έχει προστεθεί στους στόχους μου και αφορά τη χρηματοδότηση των αποστολών. Η πανδημία και η ενεργειακή κρίση έχει μειώσει τη διάθεση των εταιρειών για μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις και μια αποστολή δεν οργανώνεται σε χρονικό ορίζοντα διμήνου αλλά σε χρονικό ορίζοντα δωδεκαμήνου. Αλλά δε θέλω να εστιάζω στα αρνητικά. Πιστεύω ότι όταν θα μπει ο επόμενος μεγάλος στόχος θα βρεθεί η υποστήριξη, κυρίως γιατι οι στόχοι μου δεν εστιάζουν στην προσωπική προβολή. Περιλαμβάνουν αναβάσεις αλλά παράλληλα συντελούν και στη διάδοση μηνυμάτων και αξιών. Υπόσχομαι ότι μόλις οριστικοποιηθεί ο επόμενος στόχος το Advendure θα είναι από τους πρώτους που θα το μάθουν.

Δημήτρης Τρουπής